Tổng đốc Hoàng Diệu sinh ngày 5-3-1829 (nhằm ngày 10 tháng 2 năm Kỷ Sửu) tại làng Xuân Đài, xã Điện Quang, thị xã Điện Bàn. Năm 1848 đỗ cử nhân, năm 1853 đỗ phó bảng và làm việc tại Viện Hàn lâm (Huế). Ông làm quan mẫu mực, kinh qua nhiều chức vụ, trong đó năm 1878 ông làm Tuần phủ Quảng Nam, năm 1879 thăng chức Tổng đốc An Định (Nghệ An - Hà Tĩnh), một thời gian sau được sung chức Phó Toàn quyền đại thần đàm phán với sứ thần Tây Ban Nha. Năm 1880 ông làm Tổng đốc Hà Ninh (Hà Nội - Ninh Bình) lãnh chức hàm Thượng thư Bộ Binh kiêm Chưởng sự vụ thương chánh.

Ngày 25-4-1882 quân Pháp tấn công thành Hà Nội lần thứ 2, Tổng đốc Hoàng Diệu chỉ huy quân dân chống trả quyết liệt nhưng sức cùng lực kiệt, thành Hà Nội thất thủ. Để tỏ tấm lòng trung nghĩa, Hoàng Diệu thảo tờ di biểu gửi về triều đình Huế rồi đến Võ miếu tuẫn tiết. Về sau, cùng một số quan lại của triều đình, gia đình gia tộc đã tổ chức đưa hài cốt cụ theo đường thủy về quê hương Quảng Nam.

Q.N